OiM - Edycja Poprawiona (0.85) (only polish language) file

ZAŁOŻENIA:

Ogólna poprawa równowagi armii frakcji, poprawa najistotniejszych spośród licznych nieścisłości historycznych, poprawa największych mankamentów mapy. Jednocześnie próba zachowania ogólnego zarysu gry.

ZMIANY:

Racjonalizacja historyczna - niestety, zabawa w historię przez Moskali czy Ukraińców zazwyczaj skutkuje sporymi babolami historycznymi. Dotyczy to i fabuły, i klimatu, i ogólnego balansu. Dlatego postanowiłem w końcu to trochę pozmieniać:

I) Fabuła:

- Poprawa dialogów, na bardziej historyczne (np. poprawa wtop takich jak z koroną Witolda, gdzie pomylili rok 1340 z 1430), naprawa propagandowych treści, jakby "Polacy okupowali Smoleńsk czy Połock", które "szlachetni moskale próbują odbić ku uciesze ludu" (rzeź Wilna gdzie wymordowano 25 000 ludzi czy masakra 15 000 ludzi w Mścisławiu to tylko pojedyncze przykłady co ta hołota pod banderą barbarzyńcy Trubeckiego wyprawiała podczas rzekomego "wyzwalania"). Analogicznie ma się sytuacja z kozakami, ich mordowaniem i oddawaniem własnych sąsiadów tatarom w jasyr itd.

- Poprawa stricte fabuły - w oryginale polska przygoda to mniej-więcej "zabij wieśniaków bo śmierdzą, a potem sam wal się na pysk", zaś moskiewska czy kozacka to "mój ukochany przyjacielu, serce me raduje się na twój widok! A teraz jedź na swym rączym rumaku, by uratować wioskę przed rzezią z rąk wrednych polaczków". Same kroki zostają te same, ale motywacje opisałem w odpowiedniejszy sposób (np. najazd na Masłowy Bród związany jest z tym, że kozacy planują przezimować w tej okolicy, zaś zniszczenie ich zaplecza zmusi ich do wycofania na wschód, co spowolni ich ofensywę). Zmniejszyłem też trącącą na kilometr katofobię (m.in. w kwestii bezzasadnego plucia na jezuitów chociażby przez Zagłobę).

- Zwiększenie różnorodności umundorowania i wyekwipowania jednostek (np. tatarscy najeźdźcy częściej posługują się bronią przeznaczoną do łapania przeciwników, a nie ich zabijania, "dzikie" jednostki takie jak czerń kozacka, bandyci czy podstawowe oddziały tatarskie noszą większy przekrój ubrań, garbowane skóry itp. i korzystają również z "uboższych" rodzajów broni, niż "szabla dla każdego").

II) Klimat:

a) Poprawa mapy:

- Relokacja części miejscowości tak, by bardziej pasowały do swojego rzeczywistego położenia.

- Konswersja części wsi i miejscowości z takich, które zostały wrzucone przez twórców jako typowe zapychacze dziur, na rzeczywiste miejsca istotnych wydarzeń (np. Mohylew, Beresteczko, Buczacz, Cudnów) albo ogólnie mające istotne znaczenie dla danej frakcji czy też lepszego odzwierciedlenia rozmieszczenia jej punktów strategicznych (Gdańsk, Poznań, Kazań, Jarosław, Woroneż). Do tej pory bowiem RON sprawiała wrażenie sztucznie rozlanej i o dziwacznie złej logistyce, zaś Księstwo Moskiewskie i kozacy byli nienaturalnie upakowani i dobrze skomunikowani.

- Forty, zamki i twierdze mają też poprawione nazwy, by wiedzieć co jest miastem, a co bastionem.

b) Aspekty historyczne:

- Lepsze dopasowanie nazw jednostek (zamiana rajtarów i kirasjerów, poprawa błędu nazwy dla gołoty, hajduk zamiast żołnierz, dezerter-zaczepnik zamiast strażnik z piką itp.).

- Kałmucy to nie była żadna elitarna łucznicza kawaleria moskiewska ze zbrojami grubszymi niż husarskie. Zarówno oni, jak i inni Tatarzy oraz kozacy odzwierciedlają sobą znacznie większą różnorodność i ubogość ekwipunku. To samo dotyczy również armii moskiewskiej, która miała spore problemy finansowe i raczej powoływała pod broń "jak leci", wskutek czego brakowało jednorodności sprzętu (żeby nie posądzić mnie o stronniczość - podobne problemy miała wtedy także Anglia, która w pewnym momencie mogła pozwolić sobie tylko na kirysy dla swoich kirasjerów, a z czasem i na to zaczęło brakować funduszy, zaś spore znaczenie odgrywały wówczas formacje kosynierów - ale to już taka anegdotka).

- Podstawowa fińska piechota nie nosi już kirysów, a kaftany najemnych muszkieterów.

- Kapykułowie byli tatarskim odpowiednikiem janczarów, a nie kolesiami z łukami. Dlatego podjąłem decyzję o odpowiedniej zmianie.

- Konwersja pikinierów autoramentu narodowego na berdyszników - hajducy byli bardzo specyficznym typem piechoty i nie korzystali z pik, ale berdysz był u nas dość popularny, zwłaszcza przy np. obronie taboru.

- Mimo, że w rzeczywistości Kamieniec ani Chocim przez kozaków zdobyte nie zostały, ostatecznie zdecydowałem, by ze względów balansowych utrzymać w nich kozacką okupację.

- Poprawa części dowódców, na faktyczne postaci historyczne z tamtego okresu (Michał Wiśniowiecki mając 15 lat nie dowodził własną armią, a Tyszkiewicz już nie żył - brak zaś takich postaci jak np. hetman Wincenty Gosiewski), poprawa błędów w imionach (np. Paweł Sapieha zamiast Paweł Selga), nadanie rzeczywistych tytułów (np. Sobieski nie był wówczas hetmanem, a starostą).

- Miałem ciężki orzech do zgryzienia, co zrobić z formacjami takimi jak lisowczycy, landsknechci czy czerkiesi. Te dwie pierwsze już wówczas nie istniały (ich ostatnimi podrygami była połowa wojny trzydziestoletniej), a czerkiesi od nogajów wiele się nie różnili. Ostatecznie stwierdziłem jednak, że dam im szansę - moim zdaniem, ta gra nie ma na celu przenieść historii 1:1, a raczej pokazać realia danego okresu i nim zainteresować. W mojej opinii, wypieprzanie zaimplementowanych już formacji za to, że odeszły do lamusa 20 lat wcześniej z przyczyn raczej politycznych niż utraty faktycznej zdolności bojowej, skutkowałoby zubożeniem gry. Sądzę, że część graczy nigdy nawet nie usłyszałaby o ich istnieniu, a tak - może zainteresowali się tematem i zachęciło ich to do zgłębienia wiedzy? Co do czerkiesów - nie ukrywam, tu zwyciężyła prywata, bo po prostu podoba mi się wizualnie ta formacja. Postanowiłem potraktować ją jako doświadczonych łupieżców tatarskich, czyniąc z nich kolejny etap rozwoju (po nogajach). Lisowczycy są etapem rozwoju wolontariuszy (a awansować mogą w szlachca-partyzanta), zaś landsknechci - najemników.

- Zmiany bohaterów - w podstawce, polscy towarzysze to hołota, z którą ciężko wysiedzieć, a np. będący ruskim bojarem Elizeusz, to wzór cnót rycerskich. Zdecydowałem, by ten fakt raczej wypośrodkować.

- Modyfikacje niektórych strojów - np. wywalenie kombinacji misiurek i pancerzy husarskich (ale zostawiłem np. czapki i peruki, bo dowódcy wbrew pozorom często je nosili dla wyróżnienia się, tak samo jak podwijali prawy rękaw, by widoczne było wydawanie przez nich rozkazów), dodałem Kminicowi misiurkę (w książce często była mowa o tym, że ją nosił), będący oficerem husarii Skrzetuski nosi pancerz husarski itd.

- Poprawienie strojów botów na multi, poprawa niektórych twarzy (np. husarz w szybkiej bitwie ma wąsy, dżasak to tatar a nie blondyn z bródką, rajtar nie jest już murzynem, lecz przypomina typowego skandynawa z epoki XVII wieku, a nie XXI).

- Bohaterowie z tawern posiadają umiejętności na poziomie nieco bardziej rozwiniętym, dzięki czemu rzeczywiście czymś się między sobą wyróżniają. Dotychczas bowiem każdą z tych umiejętności na analogiczny pułap można było podnieść po dwóch-trzech poziomach.

III) Nieznaczna poprawa balansu i dostosowanie go do rzeczywistych realiów - babole historyczne to szczególna specjalność rosyjskiej propagandy, co do czego od lutego 2022 nie ma już chyba nikt wątpliwości. Trudno się więc dziwić, że pod tym względem oryginalny mod stoi wręcz tragicznie.

- Tym co dostajemy włączając oryginalną grę, są zakuci w stal Moskale, Tatarzy i Szwedzi, wypachnieni Kozacy, przeciwko popierdzielającym w podartych żupanach Polaczkom, posiadającym szczątkowe grupki husarii, robiącej za jedyną jakkolwiek sensowną formację (a i tak dostającą w sytuacjach 1:1 wpierdol od rajtarów), nie padająca na strzała od wszystkiego co się rusza. W rzeczywistości, sporo pułków rajtarskich w RON funkcjonowało na modle husarskiej, korzystając jedynie z broni palnej zamiast kopii. Litewscy petyhorcy czy koronni pancerni to też nie popierdzielający z łukami "uszlachetnieni kozacy" jak nazwa "noble cossack" sugeruje, lecz wsparcie husarii i jej "tańsza" alternatywa, szczególnie popularna na Litwie, gdzie także korzystała z kopii. Petyhorcy zaś nie zawsze korzystali z kolczug, a czasem po prostu z pikowanych kaftanów.

- Armia RON była nieliczna, ale za to mocno elitarystyczna. Spory akcent na doświadczenie kładła również Szwecja. Przeciwieństwami tej strategii były zaś nastawione na zadeptywanie przeciwnika bandy kozackie, moskiewskie czy tatarskie. Dlatego armie RON i Szwecji mają teraz więcej weteranów, a Chanatu, Księstwa i Buntowników - są liczniejsze. Ponadto w doświadczonych w walce armiach ogólnie częściej trafiać będziemy na weteranów.

- Werbowane w wioskach oddziały traktować możemy jako partyzantów, którzy posiadają własne, symboliczne drzewko rozwoju (np. brańcy awansują w piechotę podgrodzką, a ta w bojowych chłopów pańszczyźnianych).

- Niektóre jednostki mają trzy stopnie rozwoju (weteran może awansować w elitę). Dotyczy to np. lejbgwardii (awans w gwardię królewską), hajduków (awans w semenów), kałmuków (awans w tych znanych z podstawki), strzelców (w gwardię carską), husarii (do elity posiadającej husarskie rumaki), polskich rajtarów (w rajtarów husarskiego stylu).

- Wzmocnienie bandytów, poprzez nadanie im hersztów i kamratów przywódców, posiadających lepszy sprzęt i umiejętności.

- Tatarscy bandyci są liczniejsi, mają swoich przywódców i mogą prowadzić ze sobą jasyr, który możemy uwolnić.

- Poprawa łowców głów, rozbudowa ich drzewka oraz oddziałów jeżdżących po mapie, by zajmowali się gonieniem bandytów, a nie uciekaniem przed nimi.

- Przy bandytach znaleźć możemy zrabowane przez nich zapasy. Nie jest tego rzecz jasna tyle co przy karawanach, ale czasem wpadnie jakaś żywność.

- Nieznaczna rozbudowa systemu rozwoju bandytów, najemników (rekruta można rozwinąć także w muszkietera, halabardnika w szkockiego halabardnika albo rundaszyra, a jego w landsknechta) oraz kobiet (bez szału, ale kobiety często towarzyszyły konwojom wojskowym i w razie potrzeby część z nich potrafiła nieco więcej, niż przyłożyć kijem w łeb). Landsknechci to zresztą najemnicy, a nie etatowa piechota szwedzka (zresztą mocno przestarzała, ale podobnie jak lisowczycy - zostawiona dla klimatu).

- Poprawa balansu sprzętu - zbroja rajtara lepiej chroni nogi, pancerze husarskie także bardziej odpowiadają swojej elitarności itp. Wprowadziłem także husarskiego rumaka, który siłą rzeczy był dość ekskluzywnym i specyficznym elementem polskiej armii. Chcąc go jednak nabyć, trzeba się liczyć z wysokimi kosztami.

- Zwiększenie limitu zapasów żywności oraz ładunków amunicji w paczkach i strzał w kołczanach. Poprawa skuteczności bojowej łuków, ponieważ w podstawce można nimi było co najwyżej połaskotać przeciwników.

- Wołodyjowski dostał kontusz przeszywany, żeby nie padać na jednego pierda.

Niestety, mimo prób nie zdołałem podmienić muzyki na inną.